بیماری گال یا جرب (Scabies Disease) یک بیماری پوستی مسری است که باعث ایجاد خارش شدید و جوش‌های ریز قرمزرنگی روی پوست می‌شود. این بیماری ناشی از حمله یک انگل به نام انگل گال به بدن انسان است. انگل مسبب بیماری گال پس از ورود به بدن، در پوست زندگی می‌کند و زیر پوست تونل‌ها و کانال‌های زیرزمینی ایجاد می‌کند. این انگل، یک حشره بسیار کوچک به نام Sarcoptes scabiei است که دارای چهار جفت پا و شبیه یک کرم است. ماده انگل گال از نر بزرگتر است و پس از نفوذ به لایه‌های پایین‌تر پوست و ایجاد کانال، تخم می‌گذارد. این انگل در طول عمر خود حدود 40 تا 50 تخم می‌گذارد و بعد از 3 تا 4 روز، تخم‌ها به لارو تبدیل می‌شوند و پس از 10 تا 15 روز به حالت بالغ می‌رسند. از بین 40 تا 50 تخم می‌گذارده شده، کمتر از 10 تخم به حالت بالغ تبدیل می‌شوند. بیشتر علایم بیماری گال به دلیل پاسخ ایمنی بدن به این انگل، بزاق انگل، تخم و مدفوع انگل گال است. متوسط تعداد انگل گال در یک فرد مبتلا به این بیماری حدود 12 تا 15 است، در حالی که در مناطق محروم، افراد مبتلا ممکن است بیش از صد انگل داشته باشند. خارش شدید و بی‌آرامی علامت اصلی بیماری گال است. عامل گال می‌تواند در هر سن و با هر نوع درآمد و سطح اجتماعی تاثیرگذار باشد. حتی افرادی که بهداشت شخصی خود را به خوبی رعایت می‌کنند، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. آلودگی به بیماری گال بسیار شایع است و در سراسر جهان رخ می‌دهد. برآورد شده است که در سراسر جهان، حدود 300 میلیون مورد از این بیماری وجود دارد.
علت‌ها و دلایل بروز بیماری گال
بذرهای مایت می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن وارد شوند، اما بهترین محل برای آنها، مناطق گرم بدن مانند بین انگشتان، اطراف سینه و باسن، زیر ناخن، دور ناف، خط کمربند و چین‌های پوستی است. همچنین، ممکن است که بذرهای مایت در زیر دستبند، انگشتر و بند ساعت پنهان شوند. معمولاً بین 10 تا 15 بذرهای مایت در بدن افراد مبتلا وجود دارد. با این حال، با خراش زدن پوست و استفاده از میکروسکوپ، می‌توان بذرهای مایت و تخم‌های آنها را شناسایی کرد.
علائم گال
پس از تماس اولیه با گال، معمولاً بیش از ۶ هفته باید سپری شود تا علائم بروز یابند. این علائم معمولاً در افرادی که پیش از این نیز به گال مبتلا بوده‌اند، سریعتر آشکار می‌شود.حساسیت پوستی و خارش شدیدی که شب هنگام تشدید می‌شود از علائم بارز گال محسوب می‌شود. خارش مداوم ناحیه عفونی باعث ایجاد زخمی می‌شود که آن زخم نیز به نوبه خود عفونت می‌کند. در چنین شرایطی باید درمان دیگری با آنتی بیوتیک برای رفع عفونت پوست انجام شود.در نوزادان و خردسالان معمولاً عفونت در ناحیه‌های زیر بروز می‌یابد:
- سر
- صورت
- گردن
- دست
- کف پا
اما در کودکان بزرگتر و بزرگسالان حساسیت پوستی بیشتر در محل‌های زیر بروز می‌یابد:
- مچ دست
- آرنج
- زیربغل
- نوک پستان
- آلت تناسلی مردانه
- کمر
- باسن
- بین انگشتان
این حساسیت پوستی با تاول‌های بسیار ریز یا برآمدگی‌های جوش مانندی همراه است. مسیر نفوذ حشره‌ها به زیر پوست نیز قابل مشاهده است و به صورت خط‌هایی با رنگ متفاوت با پوست یا برآمدگی بسیار ریز نمود می‌یابد.برخی از بیماران مبتلا به گال دچار گونه شدیدتر و مسری‌تری از گال به نام گال نروژی یا کبره بسته نیز می‌شوند. پوست بیماران مبتلا به گال نروژی رویه ضخیمی می‌بیند که حاوی هزاران تخم و حشره بسیار ریز است.گال نروژی همواره با خارش همراه نیست و گاهی به بروز علائم دیگری مانند رویه‌های خشکیده گسترده‌ی پوستی ضخیم و خاکستری رنگ منجر می‌شود که به راحتی با کوچکترین تماسی کنده می‌شوند.گال نروژی معمولاً در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف‌تر بروز می‌یابد. بنابراین بیماران مبتلا به HIV یا ایدز، بیمارانی که استروئید یا داروهای خاص درمان روماتیسم مصرف می‌کنند یا بیمارانی که شیمی درمانی انجام می‌دهند بیشتر در معرض ابتلا به این نوع گال هستند. حشره‌های بسیار ریز گال سیستم ایمنی ضعیف را آسانتر شکست می‌دهند، سریعتر و با نرخ سریعتری تکثیر می‌شوند. روش سرایت گال نروژی مشابه با گال معمولی است.
چگونه بیماری پوستی گال گسترش می یابد؟
تماس جنسی رایج ترین شکل انتقال بیماری گال در میان جوانانی که از نظر جنسی فعال هستند می باشد گسترش گال از طریق تماس نزدیک با فردی که گال دارد و همچنین می تواند توسط حوله مشترک و سایر وسایل شخصی پخش شود. عامل گال اغلب می تواند روی چند عضو خانواده در یک زمان تاثیر گذارد، و حتی می توانید آن را به شخص دیگر منتقل کنید قبل از اینکه شما علائمی داشته باشید.مکان هایی که انگل گال بیشتر وارد می شود در فضاهای بین انگشتان دست، مچ دست، آرنج، زیر بغل، خط کمربند، پا، کیسه بیضه ها ( در مردان ) و سینه ( زنان ) می باشد. در سالمندان، گال بیشتر در پشت رخ می دهد در نوزادان و کودکان کوچک، دانه ها معمولا در کف دستها و پاها قرار دارد.
چگونه گال تشخیص داده می شود؟
با توجه به نشانه‌های شما، به خصوص اگر با افراد مبتلا به بیماری گال در تماس نزدیک بوده‌اید، پزشک ممکن است مشکوک به بیماری گال شود. در برخی موارد، پزشک با بررسی نمونه پوست شما و جستجوی نشانه‌های انگل، تشخیص بیماری گال را تایید می‌کند. برای این کار، پزشک به آرامی خراشی روی پوست خشک در منطقه آسیب دیده می‌دهد و سپس آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا بیماری گال را تشخیص دهد.
کنه‌های گال انگل‌های کوچک و هشت پا هستند و طول آنها فقط 1/3 میلی‌متر است. این کنه‌ها در پوست نقب می‌زنند و باعث خارش شدیدی می‌شوند که در شب بدتر می‌شود. برای تشخیص کنه‌های گال، باید از یک ذره‌بین یا میکروسکوپ استفاده شود. این کنه‌ها دست و پا دارند، اما قادر به پرواز یا پرش نیستند و در دمای زیر 20 درجه سانتی‌گراد بی‌حرکت می‌شوند. با این حال، آنها ممکن است برای مدت طولانی در این دما زنده بمانند.
درمان
هر فردی که دچار بیماری گال شود، هر فردی که با بیمار گال در تماس مستقیم و مداوم باشد، و حتی هر فردی که علائم بیماری گال را نشان دهد، نیاز به درمان دارد. در اکثر موارد، درمان بیماری گال به وسیله درمان‌های پوستی انجام می‌شود. اقدامات درمانی باید تمام بدن از گردن به پایین را شامل شود، و برای کودکان و نوجوانان نیز باید درمان صورت در نظر گرفته شود. درمان‌های توصیه شده توسط پزشک عموما شامل موارد زیر می‌شوند:
- استفاده از کرم پرمترین 5 درصد: این کرم به عنوان یکی از روش‌های رایج درمان گال شناخته می‌شود. این درمان برای کودکان زیر یک سال و زنان باردار نیز ایمن است.
- استفاده از لوسیون بنزیل بنزوآت 25 درصد
- استفاده از پماد سولفور 10 درصد
- استفاده از لوسیون لیدین یک درصد
این درمان‌ها که اغلب شامل استفاده از محلول‌ها، کرم‌ها و لوسیون‌های ضدعفونی کننده و کشنده انگل‌ها می‌شوند، معمولا در زمان قبل از خواب توصیه می‌شوند. به این صورت که فرد باید قبل از خواب محلول یا لوسیون را از پوست خود پاک کند.
