سیفلیس یا سفلیس (به فرانسوی: Syphilis) نوعی بیماری آمیزشی است که از باکتری ترپونما پالیدوم ناشی می‌شود. اولین بار فریتز شادین و اریش هوفمان در سال ۱۹۰۵ باکتری‌ای را که باعث این بیماری می‌شود، یعنی ترپونما پالیدیوم را شناسایی کردند. سیفلیس می‌تواند در یکی از این چهار مرحله اولیه، ثانویه، نهفته و سوم ظاهر شود. سیفلیس اولیه از طریق ارتباط مستقیم جنسی با زخم‌های عفونی شخص مبتلا به این بیماری عارض می‌شود. سیفلیس ثانویه به شیوه‌های مختلفی ظاهر می‌شود و علایم آن غالباً پوست، غشاء مخاطی و غدد لنفاوی را درگیر می‌کند. در سیفلیس نهفته عفونت با استفاده از سرم‌شناسی شناسایی می‌شود و در آن علایم بیماری مشاهده نمی‌شود. مرحله سوم به سه شکل دمل سیفلیسی، سیفلیس عصبی متاخر و سیفلیس قلبی–عروقی تقسیم می‌گردد و در یک سوم افراد آلوده‌ای که تحت درمان قرار نمی‌گیرند بروز می‌کند. همچنین ابتلا به سیفلیس به صورت مادرزادی نیز می‌تواند در دوران بارداری یا هنگام زایمان رخ دهد و دو سوم نوزادان سیفلیسی بدون علایم این بیماری به دنیا می‌آیند.
علائم سفلیس چه چیزهایی هستند؟
بیماری سفلیس سه مرحله متفاوت دارد. اگر شما هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
مرحله اول: بیماری سفلیس که معمولا در حدود سه هفته بعد از قرار گرفتن در معرض آلودگی به بیماری شروع می شود، زخم هایی بدون درد در اندام های تناسلی، دهان و یا مقعد ظاهر می شوند. ممکن است غدد لنفاوی نزدیک این زخم ها بزرگ تر و متورم شوند. این زخم ها سه تا شش هفته وجود خواهند داشت و سپس به صورت خود به خودی ناپدید می شوند. این فرایند به این معنا نیست که آنها درمان شده اند. عدم درمان این بیماری ممکن است باعث پیشرفت این بیماری و وارد شدن آن به مرحله دوم شود.
مرحله دوم: بیماری سفلیس که حدود دو هفته تا دو ماه بعد از ظاهر شدن زخم های بدون درد رخ می دهد، ممکن است با بثورات پوستی به صورت لکه های بدون خارش و قرمز رنگ (و یا قرمز مایل به قهوه ای رنگ) مواجه شوید. ممکن است این لکه ها در هر کجای بدن بروز کنند اما اغلب بر روی کف دست ها و کف پاها رخ می دهند. همچنین ممکن است با علائم دیگری نیز مواجه شوید که البته ممکن است این علائم نشانه ی بیماری های دیگری باشند. این علائم عبارتند از:
- سردرد
- تب
- خستگی
- گلو درد
- درد عضلانی
- ورم غدد لنفاوی
- ریزش موی ناحیه ای
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- درد در استخوان ها و مفاصل
پس از مدتی ممکن است علائم ناپدید شوند اما این، نشانه‌ی از بین رفتن سفلیس نبوده و با درمان نشدن آن ممکن است شما وارد مرحله سوم بیماری شوید.
مرحله سوم (آخر): سفلیس، که ممکن است هر زمانی از یک سال تا چندین دهه بعد از ابتلای شما به سفلیس بروز کنند، مفاصل تحت تاثیر قرار می گیرند که نتیجه آن ورم مفاصل خواهد بود. عفونت همچنین می تواند سایر بخش های خاص بدن از جمله مغز، اعصاب، قلب، چشم، رگ های خونی، استخوان ها و کبد را تحت تاثیر قرار دهد.حدود 15 درصد افرادی که سفلیس آنها تحت درمان قرار نمی گیرد وارد این مرحله از سفلیس می شوند. این حالت ممکن است به سفلیس قلبی عروقی و یا سفلیس عصبی منجر شود. سفلیس قلبی و عروقی می تواند 10 تا 30 سال بعد از عفونت اولیه بروز کند و باعث ایجاد آسیب به قلب و عروق خونی شود. سفلیس عصبی می تواند در اعصاب رخ دهد و می تواند به مشکلاتی مانند فلج، کوری، روال عقل، مشکلات روانی و یا از دست دادن حس در پاها منجر شوند. اگر سفلیس درمان نشود می تواند به یک بیماری تهدید کننده ی زندگی تبدیل شود. بسیار مهم است که برای درمان سفلیس، قبل از آنکه پیشرفت کرده و وارد مراحل پیشرفته شود اقدام کنید. حتی اگر هیچ علائمی از بیماری وجود نداشته باشد و شما هیچ مشکلی با آلودگی به این باکتری نداشته باشید، درمان باید انجام شود.
علت سفلیس چیست؟
سفلیس به وسیله یک باکتری به نام ترپونما پالیدوم (Treponema pallidum) ایجاد می‌شود. بیماری سیفلیس در کشور انگلستان شایع نیست اما در برخی کشورها بسیار شایع است. عفونت باکتریایی است که معمولاً از طریق مقاربت قابل انتقال است و همچنین از مادر مبتلا به جنین انتقال می‌یابد.
سیفلیس دو نوع دارد: نوزادان (2-0 هفته) به دنیا آمده از مادران مبتلا به سیفلیس (نوع مادرزادی) و نوعی كه افراد، از تمام سنین و هر دو جنس را مبتلا می‌كند كه از طریق تماس جنسی آن را كسب می‌كنند (نوع مسری).
درمان سفلیس
بسته به مرحله بیماری و تظاهرات بالینی گزینه‌های درمانی سفلیس متفاوت است. تزریق پنی‌سیلین در درمان این بیماری در مراحل اولیه و پایانی بسیار موثر است. درمان سفلیس عصبی نیز نیاز به تزریق وریدی پنی‌سیلین دارد. درمان‌های جایگزین عبارتند از داکسی سیکلین خوراکی یا تتراسایکلین.
اصول كلي: آزمون‌هاي تشخيصي مي‌توانند شامل بررسي‌هاي آزمايشگاهي مثل آزمون سرمي خون جهت سيفليس، بررسي ميكروسكوپي ترشح حاصل از شانكرو بررسي مايع نخاعي باشند. بعد از درمان، آزمونها تكرار مي‌گردند.
تمام افراد درگير بايد درمان دريافت نمايند. پس از درمان هر ماه به مدت 6 ماه بررسي‌هاي آزمايشگاهي را براي كنترل عود، تكرار كنيد.
عوارض
باکتری سفلیس اغلب در طی مراحل اولیه عفونت به سیستم عصبی تهاجم می نماید. تقریباً نزدیک به 7-3 درصد بیماران درمان نشده به سفلیس عصبی مبتلا می گردند. زمان بین ایجاد عفونت تا بروز علائم سفلیس بیشتر از 20 سال می باشد. در برخی مبتلایان به سفلیس عصبی هیچ علامتی دیده نمی شود. در برخی به علت التهاب مغزی سر درد، سفتی گردن و تب ایجاد می گردد و برخی بیماران به صرع مبتلا می شوند.در بیمارانی که عروق خونی مورد تهاجم قرار گرفته اند. علائم سکته مثل بی حسی ، ضعف و مشکلات بینایی دیده می شود. در صورت ابتلای بیماران ایدزی به سفلیس عصبی، درمان مشکل و سیر بیماری بسیار متغیر می باشد.
راه‌های انتقال سیفلیس
- مقاربت با فرد مبتلا
- انتقال به جنین از طریق مادر مبتلا
آزمایشات سیفلیس
- نمونه خون:چندین تست خونی وCSF مایع مغزی نخاعی برای سیفلیس وجود دارد که مهمترین آنها VDRLاست. در صورت وجود زخم باید از مایعات این زخم‌ها نمونه جمع‌آوری شود و زیر میکروسکوپ بررسی شود. نمونه‌ها باید با سواپ اسفنجی یا پنبه‌ای استریل از جراحات گرد‌آوری شود.
داروها: در صورت نداشتن آلرژي، پني‌سيلين تزريقي و اگر نتوان از پني‌سيلين استفاده كرد، ساير آنتي‌بيوتيك‌ها مي‌توانند اثر بخشي يكساني داشته باشند. در صورت لزوم داروهاي موضعي جهت علايم پوستي فعاليت تا وقتي معالجه شويد از مقاربت جنسي بپرهيزيد. سپس در طي مقاربت جنسي از كاندوم‌هاي لاستيكي استفاده كنيد. رژيم غذايي خاصي ندارد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده‌تان علايم سيفليس را داشته باشيد.
اگر در حين يا پس از درمان، موارد زير رخ دهند. تب ـ بثور پوستي، گلودرد يا تورم مفاصل مثل مچ‌پا يا زانو.
اگر دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شده‌ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي ايجاد كنند.
اگر يك بار دچار سيفليس شده‌ايد و در سال گذشته چكاب (معاينه كامل) پزشكي نكرده‌ايد.
اگر با فرد مبتلا به سيفليس تماس جنسي داشته‌ايد.
پیشگیری
* اجتناب از هرگونه تماس با زخم های عفونی و دیگر بافت های نظیر مایعات بدن.
* مصرف کاندوم مردانه ( لاتکس ) در مقاربت جنس.
